列表
列表(list)是一个抽象的数据结构概念,它表示元素的有序集合,支持元素访问、修改、添加、删除和遍历等操作,无须使用者考虑容量限制的问题。列表可以基于链表或数组实现。
- 链表天然可以看作一个列表,其支持元素增删查改操作,并且可以灵活动态扩容。
- 数组也支持元素增删查改,但由于其长度不可变,因此只能看作一个具有长度限制的列表。
当使用数组实现列表时,长度不可变的性质会导致列表的实用性降低。这是因为我们通常无法事先确定需要存储多少数据,从而难以选择合适的列表长度。若长度过小,则很可能无法满足使用需求;若长度过大,则会造成内存空间浪费。
为解决此问题,我们可以使用动态数组(dynamic array)来实现列表。它继承了数组的各项优点,并且可以在程序运行过程中进行动态扩容。
实际上,许多编程语言中的标准库提供的列表是基于动态数组实现的,例如 Python 中的 list
、Java 中的 ArrayList
、C++ 中的 vector
和 C# 中的 List
等。在接下来的讨论中,我们将把“列表”和“动态数组”视为等同的概念。
列表常用操作
初始化列表
我们通常使用“无初始值”和“有初始值”这两种初始化方法:
1 2 3 4 5
|
nums1: list[int] = []
nums: list[int] = [1, 3, 2, 5, 4]
|
访问元素
列表本质上是数组,因此可以在 O(1) 时间内访问和更新元素,效率很高。
1 2 3 4 5
| num: int = nums[1]
nums[1] = 0
|
插入与删除元素
相较于数组,列表可以自由地添加与删除元素。在列表尾部添加元素的时间复杂度为 O(1) ,但插入和删除元素的效率仍与数组相同,时间复杂度为 O(n) 。
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
| nums.clear()
nums.append(1) nums.append(3) nums.append(2) nums.append(5) nums.append(4)
nums.insert(3, 6)
nums.pop(3)
|
遍历列表
与数组一样,列表可以根据索引遍历,也可以直接遍历各元素。
1 2 3 4 5 6 7 8
| count = 0 for i in range(len(nums)): count += nums[i]
for num in nums: count += num
|
拼接列表
给定一个新列表 nums1
,我们可以将其拼接到原列表的尾部。
1 2 3
| nums1: list[int] = [6, 8, 7, 10, 9] nums += nums1
|
排序列表
完成列表排序后,我们便可以使用在数组类算法题中经常考查的“二分查找”和“双指针”算法。
列表实现
许多编程语言内置了列表,例如 Java、C++、Python 等。它们的实现比较复杂,各个参数的设定也非常考究,例如初始容量、扩容倍数等。感兴趣的读者可以查阅源码进行学习。
为了加深对列表工作原理的理解,我们尝试实现一个简易版列表,包括以下三个重点设计。
- 初始容量:选取一个合理的数组初始容量。在本示例中,我们选择 10 作为初始容量。
- 数量记录:声明一个变量
size
,用于记录列表当前元素数量,并随着元素插入和删除实时更新。根据此变量,我们可以定位列表尾部,以及判断是否需要扩容。
- 扩容机制:若插入元素时列表容量已满,则需要进行扩容。先根据扩容倍数创建一个更大的数组,再将当前数组的所有元素依次移动至新数组。在本示例中,我们规定每次将数组扩容至之前的 2 倍。
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76
| class MyList: """列表类"""
def __init__(self): """构造方法""" self._capacity: int = 10 self._arr: list[int] = [0] * self._capacity self._size: int = 0 self._extend_ratio: int = 2
def size(self) -> int: """获取列表长度(当前元素数量)""" return self._size
def capacity(self) -> int: """获取列表容量""" return self._capacity
def get(self, index: int) -> int: """访问元素""" if index < 0 or index >= self._size: raise IndexError("索引越界") return self._arr[index]
def set(self, num: int, index: int): """更新元素""" if index < 0 or index >= self._size: raise IndexError("索引越界") self._arr[index] = num
def add(self, num: int): """在尾部添加元素""" if self.size() == self.capacity(): self.extend_capacity() self._arr[self._size] = num self._size += 1
def insert(self, num: int, index: int): """在中间插入元素""" if index < 0 or index >= self._size: raise IndexError("索引越界") if self._size == self.capacity(): self.extend_capacity() for j in range(self._size - 1, index - 1, -1): self._arr[j + 1] = self._arr[j] self._arr[index] = num self._size += 1
def remove(self, index: int) -> int: """删除元素""" if index < 0 or index >= self._size: raise IndexError("索引越界") num = self._arr[index] for j in range(index, self._size - 1): self._arr[j] = self._arr[j + 1] self._size -= 1 return num
def extend_capacity(self): """列表扩容""" self._arr = self._arr + [0] * self.capacity() * (self._extend_ratio - 1) self._capacity = len(self._arr)
def to_array(self) -> list[int]: """返回有效长度的列表""" return self._arr[: self._size]
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34
| """Driver Code""" if __name__ == "__main__": nums = MyList() nums.add(1) nums.add(3) nums.add(2) nums.add(5) nums.add(4) print(f"列表 nums = {nums.to_array()} ,容量 = {nums.capacity()} ,长度 = {nums.size()}")
nums.insert(6, index=3) print("在索引 3 处插入数字 6 ,得到 nums =", nums.to_array())
nums.remove(3) print("删除索引 3 处的元素,得到 nums =", nums.to_array())
num = nums.get(1) print("访问索引 1 处的元素,得到 num =", num)
nums.set(0, 1) print("将索引 1 处的元素更新为 0 ,得到 nums =", nums.to_array())
for i in range(10): nums.add(i) print(f"扩容后的列表 {nums.to_array()} ,容量 = {nums.capacity()} ,长度 = {nums.size()}")
|